بنیاد مهر ایران

محمد آمره  / پس از نمایش تاریخی!» اردوغان در مراسم استقبال محمود عباس در سال 2015 که در کاخ ریاست جمهوری تازه‌ساخت ترکیه انجام شد و آقای اردوغان در حالی با مهمان فلسطینی خود دست می‌داد که پشت سرش دسته‌ای از نظامیان زره‌پوش قرار داشتند که نیزه به دست و شمشیر به کمر ایستاده بودند این بار دولت اردوغان اقدام به تغییر نشان وزارت امور خارجه ترکیه کرده است. نمادی که پیش­تر در یک زمینه سفید و قرمز با ماه و ستاره در مرکز آن نشانگر وزارت امور خارجه ترکیه بود به طرحی با زمینه سفید و قرمز تغییر داده است که ماه و ستاره به‌عنوان نماد ترکیه در مرکز آن قرارگرفته و 16 ستاره (که به‌احتمال‌قوی همان برداشت اردوغان از تاریخ یعنی 16 دولت به‌اصطلاح ترک‌تبار تاریخ است) حول محور ترکیه قرارگرفته است و از آنجایی که وزارت امور خارجه به عنوان نوک پیکان ت خارجی یک کشور است این تغییر می تواند برای فهم ت های کلان ترکیه مفید باشد.

در همان سال یعنی ژانویه 2015 این طرح اردوغان یعنی طراحی 16 سرباز بالباس‌های تاریخی که به گفته منابع رسمی ترکیه نمادی از شانزده حکومت مهم منتسب به ترک‌تباران هستند مورد تمسخر و ریشخند مردم ترکیه و جهان در فضای مجازی قرار گرفت و اردوغان متهم به رؤیاپردازی مبتنی بر توهم شد.

بر اساس اعلام منابع رسمی ترکیه این سربازان در تشریفات کاخ ریاست جمهوری ترکیه به‌عنوان نمادهایی از دولت‌های امپراتوری هون (در مغولستان)، امپراتوری هون غربی و امپراتوری هون اروپا، امپراتوری هون سفید (هفتالیان افغانستان)، ترکان آسمانی (گوک ترک در سیبری)، آوارها (در جنوب شرق اروپا)، خزرها، اویغورها (در شرق چین)، قره خانیان (در آسیای میانه)، غزنویان، سلجوقیان، خوارزمشاهیان، اردوی زرین (بخش شمالی و غربی امپراتوری مغول)، امپراتوری تیموری (گورکانیان)، گورکانیان هند و امپراتوری عثمانی معرفی‌شده‌اند.

از این فهرست، ترک بودن هون‌ها و خزرها نزد تاریخدانان به اثبات نرسیده و موردپذیرش عمومی قرار نگرفته، باور اکثر مورخان این است که هون‌ها و خزرها مجموعه‌ای از قبائل بوده‌اند که ترک‌تباران هم بخشی از آن را تشکیل می‌داده‌اند و نمی‌توان دولت‌هایی را که این قبایل تشکیل داده‌اند، دولت‌های ترک دانست. اردوی زرین نیز قلمرو مغول‌هایی بود که وارث امپراتوری چنگیز خان شدند و مغول‌ها و ترک‌ها دو تیره جداگانه‌اند. گورکانیان نیز خاندانی از اشراف مغول بودند که به‌تدریج ترک‌زبان شدند؛ بنابراین تنها نیمی از دولت‌های شانزده‌گانه‌ای را که برنامه ریزان تشریفات ریاست جمهوری ترکیه انتخاب کرده‌اند می‌توان به‌دوراز مناقشه‌های پژوهشگران و نظریات ضدونقیض، دولت‌های ترک به شمار آورد.

از سوی دیگر، در این فهرست، تنها سلجوقیان و امپراتوری عثمانی‌اند که به جغرافیای ترکیه امروز ربط دارند. سهم رجب طیب اردوغان در اینکه خود را میراث دار دولت‌های شانزده‌گانه یادشده بداند، از روسای جمهوری‌های ازبکستان و ترکمنستان و قزاقستان و قرقیزستان بیشتر نیست. در ضمن، آنچه دولت‌های ترک‌زبان را در گستره‌ای از سیبری گرفته تا ترکیه به هم پیوند می‌دهد، تنها هم‌خانوادگی زبانی است، مردمان سرزمین‌های تحت حاکمیت این دولت‌ها با یکدیگر پیوند مستقیم نژادی و قومی ندارند بلکه مجموعه ملت‌هایی‌اند با زبان‌هایی هم­خانواده. آن منطقی که ریاست جمهوری ترکیه را با بیشتر دولت‌های شانزده‌گانه منتخب این نهاد پیوند بدهد، می‌تواند لباس سربازان امپراتوری‌های هند تا اروپا را هم بر تن گارد تشریفات ریاست جمهوری ایران کند (بی‌بی‌سی فارسی 13 ژانویه 2015 - 23 دی 1393).

از سوی دیگر بر اساس تحقیقات ژنتیکی تنها 5 درصد مردم ترکیه را مردمان ترک‌تبار تشکیل می‌دهند و مهم‌تر همه اینکه عثمانی‌ها خود را امپراتوری ترک نمی‌شناختند بلکه خود را ادامه‌دهنده خلافت عباسیان دانسته و از نوادگان عثمان معرفی می‌کردند؛ بنابراین کشور و ملت ترک پس از فروپاشی عثمانی و به قدرت رسیدن گروه ترکان جوان مطرح شد که آت اترک بنیان‌گذار آن بود و با انکار واقعیت‌های تاریخی، فرهنگی، زبانی و نژادی سرزمینی به نام آناتولی به‌اجبار به دنبال تشکیل کشور ترک، ملت ترک و زبانی ترکی واحد بود.